پرواربندی گوسفند

By مدیر سایت In بولتن علمی, دام No comments
پرواربندی گوسفندReviewed by میلا دانه خزر on Dec 10Rating: 5.0پرواربندی گوسفندپرواربندی گوسفند منظور از پروار بندی یعنی چاق کردن و کسب حداکثر اضافه وزن یا تولید لاشه جهت تامین گوشت است. پرواربندی به دو روش انجام می شود:الف- پروار بندی در محیط بسته ب – پروار بندی در محیط ازاد و مرتع روش اول یعنی پروار بندی در مکان های محصور و محدود به دو دسته زیر تقسیم می شود: 1- نگهداری گوسفند پرواری در مکانهای

منظور از پروار بندی یعنی چاق کردن و کسب حداکثر اضافه وزن یا تولید لاشه جهت تامین گوشت است.
پرواربندی به دو روش انجام می شود:

الف- پروار بندی در محیط بسته

ب – پروار بندی در محیط ازاد و مرتع

روش اول

یعنی پروار بندی در مکان های محصور و محدود به دو دسته زیر تقسیم می شود:

1- نگهداری گوسفند پرواری در مکانهای مسقف که به صورت اغل یا سایه بان و حفاظ می باشد
2- نگهداری گوسفند پرواری در محیط بدون سقف اما محسور که طبعا هزینه کمتری دارد.

روش دوم

یعنی پروار بندی در محیط ازاد احتیاج به کارگر کمتری دارد ، کود دام میتواند مستقیما به مرتع باز گردد ، اما طبیعی است که میزان اضافه وزن کمتر باشد و مقداری انرژی و مواد مغذی که باید در دام ها ذخیره گردد در راهپیمایی هدر می رود.

پروار بندی یکی از بهترین و مهمترین روش های تولید گوشت در تمام دنیا است.

پروار بندی عبارت است از مدیریت و تغذیه مناسب دام ها جهت به دست آوردن اضافه وزن در یک مدت یعنی با حد اقل هزینه. هدف از اضافه وزن تامین پروتئین حیوانی مورد نیاز انسان است

در این تعریف چند نکته قابل توجه وجود دارد:

1- روش نگهداری و تغذیه دام های پرواری با سایر دام ها متفاوت است و توجه بیشتر را می طلبد.
2- در یک زمان و دوره معین اعمال می شود.
3- بدست اوردن حد اکثر اضافه وزن مورد توجه است پس دام هایی که با سرعت بیشتری رشد می کنند برای پروار بندی مناسب تر اند.
4- هدف تامین پروتئین حیوانی است که عمدتا در ان چه ما بنام عضله و گوشت می شناسیم و جود دارد بنابراین در پروار بندی به پرورش دام هایی توجه می شود که با سرعت رشد بیشتر به ذخیره بافت های عضلانی در مقایسه با بافت های دیگر می پردازد.

 

مزایای پرواربندی:
مهمترین مزایای پرواربندی را می توان بدین صورت خلاصه کرد: 1- تولید گوشت : دام های لاغر و سبک وزن پس از یک سری عملیات تبدیل به دام های سنگین وزن شده و به عبارت دیگر به تولید افزوده خواهد شد 2- مرغوبیت گوشت: گوشت دام های پروار دارای کیفیت بهتر از سایر دام هاست . هر قدر مقدار عضله در مجموع لاشه بیشتر باشد مرغوبیت گوشت بیشتر است و به همین دلیل دام هایی که چنین خصوصیتی را موجب می شوند برای نگهداری بهتر اند و انها دام های جوان هست اند. 3- برگشت اصل سرمایه و سود ان در کوتاه مدت: دوره پرار بندی حدود 2 تا 4 ماه است .پس از فروش دامهای پرواری کل سرمایه و سود به سرمایه گزار بر می گردد . 4- حفظ مراتع کشور 5- استفاده از محصولات جنبی 6- ایجاد اشتغال
انواع پرواربندی:
1- پروار بندی بره های شیری 2- پروار بندی به روش مرتع 3- پرواربندی بره های جوان : ( معمولترین روش پرواربندی در ایران همین روش است).
نکات قابل توجه در پروار بندی :
1- تهیه و خرید دام مناسب در صورت امکان انتخاب نوع بره برای پروار بندی بره نواد هایی انتخاب شوند که از نظر مقدار رشد و سرعت رشد قابلیت بالایی دارند مثل نژاد ها ی مغانی، افشاری، کردی و شال. 2- رعایت نکات بهداشتی از جمله حداقل دو هفته قبل از شروع پروار بندی به بره ها داروهای ضد انگلی داده می شود همچنین در همین زمان بر علیه بیماری های انتروتوکسمی و اکسینه گردند . 3- مخارج تغذیه همیشه بالاترین رقم هزینه را تشکیل می دهد لذا قبل از شروع پروار بندی مواد غذایی تهیه شده باشند 4- هرگونه تغییر یا اضافه کردن مواد پرانرژی یا با کیفیت و ماهیت متفاوت در جیره بره های پرواری نیز باید به تدریج باشد. 5- مهمترین مسئله در پرواربندی تنظیم جیره و تغذیه با جیره تنظیمی در برنامه صحیح است.
ساختمان و تاسیسات:
پرورش گوسفند و بز نیاز به جایگاه و تجهیزات زیاد و پر خرج در مقایسه با گاو و طیور ندارد. با این که سیستم های پرورش گوسفند متنوع و متعدداند اما به طور کلی در هر سیستم پرورشی ضرورت دارد گوسفند از تاثیر سو عوامل نا مساعد اب و هوایی محافظت گردد.
اصول جایگاه :
1- قبل از احداث جایگاه باید اطلاعات کافی از شرایط جغرافیایی منطقه بدست اورد و محلی را انتخاب کرد که از زمین های اطراف بلند تر باشد 2- جایگاه باید به گونه ای احداث شود که بتوان رطوبت ودرجه حرارت ان را کنترل نمود زیرا گوسفند در برابر هوای گرم و مرطوب حساس است و در نتیجه میل به تغذیه در آن کاهش می یابد. 3- به دلیل الودگی فاضلاب جایگاه گوسفند ، فضولات و نیز بیماری های مشترک بین انسان و دام لازم است جایگاه پرورش گوسفند دور از محل سکونت انسان ها باشد. 4- محل جایگاه باید به گونه ای انتخای شود که به راحتی به انبار علوفه دسترسی داشته باشد. باید جایگاه را با مصالحی ساخت که به منظور مبارزه با آفات و امراض گوسفند قابل ضد عفونی کردن باشد.
مشخصات گوسفند پرواری:
چون هدف از پرواربندی، تولید کم هزینه و اقتصادی گوشت است، لذا باید به موارد زیر توجه شود 1 -نژادهای سنگین وزن مانند نژاد مهربانی برای پرواربندی مناسب بوده زیرا قدرت رشد بیش تری دارند. 2-گوسفند های کوتاه اندام برای پرواربندی بسیار مناسب می باشند. این گروه دارای سینه ای عریض و مربعی شکل بوده و دست و پای آن ها کوتاه و نزدیک به زمین است. 3-بهترین سن برای شروع پرواربندی سن 4 تا 5 ماهگی و پایان آن 8 تا 9 ماهگی است . دراین محدوده سنی ، گوسفندان بهترین بازده تغذیه ای را دارند.
از چه نژادی استفاده کنیم؟
با توجه به سوالات عموم دامداران که از چه نژادی استفاده کنیم برای پروار؟ پاسخ این سوال این گونه است. بینید بهترین نژاد های پرواری کشور افشاری ، شال و کردی می باشند. ولی نکته قابل توجه این است که شما در کدام منطقه کشور زندگی میکنید.و ایا برای مثال نژاد شال در منطقه شما سازگار هست یا نه؟؟؟ در عمل باید ببینید ایا نژاد افشار و شال در محیط شما سازگار هست یا نه؟ اگر بود که استفاده کنید . اگر نبود می توانید از دام های گوشتی منطقه خودتون استفاده کنید و با جیره مناسب بازدهی را افزایش دهید. ولی در کل نژاد افشاری بهترین نژاد در کشور می باشد.
مواد قابل استفاده درتغذیه گوسفند پرواری
1-دانه جو اگر بصورت بلغوری خورانده شود، یکی از منابع تامین انرژی برای دام است. 2-کاه ساقه خشک تیره غلات و حبوبات است که پس از کوبیدن وجدا کردن دانه به دست می آید . از نظر مواد غذایی بسیار ضعیف است. برای گوسفند پرواری کاه بایستی با کود اوره غنی سازی شود. 3-سبوس، غشاء خارجی دانه غلات است که ارزش غذایی زیادی دارد، برای دام سهل الهضم وملین ودارای فسفر زیادی است. 4-کنجاله مازاد کارخانجات روغن کشی بوده که مهم ترین آن، کنجاله تخم پنبه و کنجاله سویا است. این ماده پروتئین زیادی دارد و یکی از اساسی ترین مواد درخوراک گوسفند پرواری می باشد. 5-تفاله وملاس چغندر، مازاد کارخانجات قند است و به علت قندی بودن و خوش خوراک کردن مواد غذایی برای پرواربندی بسیار مناسب می باشند. 6-یونجه برای دام خوش خوراک است و از نظر پروتئین ، کلسیم و ویتامین بسیار غنی است. ارزش غذایی برگ یونجه بیش تر از ساقه آن است لذا زمان و نحوه برداشت آن تاثیر زیادی روی ارزش غذایی آن دارد.
نیاز غذایی دام پرواری:
الف- انرژی به وسیله مواد غذایی تامین شده و برای نگهداری بافت های بدن، فعالیت های حیاتی و رشد و نمو صرف می شود. چنان چه انرژی مورد نیاز دام تامین نشود، علایم ظاهری کمبود، مانند لاغری و عدم تناسب اندام بروز می کند. ب- پروتئین از طریق مواد غذایی تامین می شود و وجود آن برای رشد و نمو دام ضرورت دارد. کنجاله دانه های روغنی و یونجه از مهم ترین منابع تامین پروتئین هستند ج- آب برای گوسفند پرواری بسیار ضروری و متوسط مصرف آن 3 تا 5 لیتر در روز است. د- مواد معدنی مانند سدیم، کلسیم، فسفر، ید و آهن برای رشد ونمو دام ضروری است. برای تامین نمک مورد نیاز دام بهتر است ازسنگ نمک استفاده شود. ه- ویتامین ها برای فعالیت های عادی ضروری هستند. بخصوص ویتامین دی که درجذب کلسیم وفسفر نقش دارد. کلسیم و فسفر در رشد اسکلتی دام بسیار موثر هستند.
اصول تهیه جیره متعادل:
برای تهیه یک جیره متعادل باید از میزان احتیاجات گوسفند به مقدار ماده خشک ، انرژی ، پروتئین ومواد مغذی اطلاع داشت. جیره غذایی ضمن خوش خوراکی، قابل هضم بودن ومقوی بودن بایستی از نظر اقتصادی نیز باصرفه باشد و چون گوسفند یک حیوان نشخوار کننده است، وجود مقدارکافی مواد خشبی درجیره ضروری است.
زمان خاتمه پرواربندی:
اصولاً مدت پرواربندی یکصد روز است وهر زمان که اضافه وزن به دلیل اضافه شدن چربی بدن باشد بایستی پرواربندی خاتمه یابد. دراواخر پرواربندی ضریب تبدیل غذایی کاهش یافته وبه ازاء مصرف هر واحد جیره غذایی افزایش وزن بره ها اقتصادی نخواهد بود.نکات مهم دیگری که درپرواربندی بایستی مورد توجه قرار گیرد: 1-چون خرید بره ها حدود 50 تا 70 درصد کل مخارج پرواربندی را تشکیل می دهد بنابراین درخرید بره دقت لازم صورت گیرد. 2-بره هایی را که دراواسط تابستان خریداری می شوند بهتر است تا اوایل پاییز درچراگاه ها یا پس چر مزارع چرا داده و سپس به جایگاه پرواربندی منتقل شوند. 3-جیره غذایی بره های پرواری از نظر اقتصادی بایستی قابل صرفه باشد. 4-سرعت رشد بره های نر بیش تر از بره های ماده است و راندمان لاشه آن ها بهتر است. 5-از اخته کردن دام های پرواری خودداری نمایی زیرا هورمون های جنسی درسرعت رشد بره های پرواری بسیار موثر می باشند.
خلاصه مطالب:
چاق کردن گوسفند با استفاده از جیره مناسب و اقتصادی درحداقل زمان را پرواربندی می گویند. هدف پرواربندی ذخیره چربی درداخل بافت های عضلانی می باشد. عمل پرواربندی دربره های جوان و گوسفندان بالغ و پیر انجام می شود. برای پرواربندی از نژاد سنگین وزن مانند نژاد مهربانی استفاده می شود. بهترین سن برای شروع پرواربندی سن 4 تا 5 ماهگی وپایان آن 8 تا 9 ماهگی است . درتغذیه گوسفند پرواری باید از علوفه خشبی و مواد کنستانتره استفاده نمود.