سیلو و اهمیت آن در تغذیه دام ها

By مدیر سایت In بولتن علمی No comments
سیلو و اهمیت آن در تغذیه دام هاReviewed by میلا دانه on Nov 27Rating: 5.0سیلو و اهمیت آن در تغذیه دام ها درکشور ما علیرغم کمبود تولید علوفه، همه ساله مقادیر زیادي از علوفه تولید شده در اثر عوامل گوناگونی مانند تاخیر دربرداشت، خشک کردن علوفه در زیر تابش شدید آفتاب، ریزش برگ هاي خشک شده، فاسد شدن علوفه برداشت شده، بارندگی و غیره از بین می روند. سیلوکردن علوفه و تغذیه دام ازمواد سیلوشده یکی از راه هایی است که از بروز این ضایعات جلوگیري می کند

درکشور ما علیرغم کمبود تولید علوفه، همه ساله مقادیر زیادی از علوفه تولید شده در اثر عوامل گوناگونی مانند تاخیر دربرداشت، خشک کردن علوفه در زیر تابش شدید آفتاب، ریزش برگ هاي خشک شده، فاسد شدن علوفه برداشت شده، بارندگی و غیره از بین می روند. سیلوکردن علوفه و تغذیه دام ازمواد سیلوشده یکی از راه هایی است که از بروز این ضایعات جلوگیري می کند

سيلوكردن روش متداولي است كه علوفه را در شرایط مناسبي حفظ كرده و به خصوص در فصل زمستان مصرف عمده خوراک روزانه گاوداری ها را تامين مي کند. استفاده از علوفه سيلو شده به دليل كيفيت بالا، تنوع ويتامين ها و ارزش تغذیه ای بالا، به روش خشک کردن كه سبب تلفات مواد مغذي به ویژه پروتئین می شود، برتری دارد.

 ارزشيابي مواد سيلو شده:

مفهوم كلمه ارزش يا كيفيت در مورد سيلو با مفهوم آن در مورد علوفه های دیگر متفاوت است. ارزش و كيفيت سيلو را نمی توان با تركيبات غذائي موجود در آن محاسبه نمود. زیرا در سيلو باید چگونگی تخمیر و تغييراتي كه بدین وسیله بر روی مواد بعمل آمده است، مورد نظر قرار گیرد. به همین جهت بعضی محققین پیشنهاد مي نمایند كه بهتر است از اصطلاح ارزش يا كيفيت صرف نظر و به جای آن نتیجه تخمیر به کار برده شود. در ارزشيابي غذائي مواد سيلوئی مي بایست تركيبات قبل و بعد از سيلو کردن را تعيين كرده و با يكديگر مقایسه نمود.

 ارزشيابي ظاهری سیلوها:

ارزشيابي ظاهری كه به ارزشيابي حسی هم معروف است، از روی بوی سيلو و دفع مواد سيلو شده در لمس و رنگ آن صورت مي گیرد. مهم ترن موضوع بوی سيلو است كه در آن وجود اسید بوتیمار و اسید استات (بوی سوختگی) حس مي شود. در ارزشيابي ظاهری كه به ارزشيابي حسی هم تعبیر مي شود، از روی بوی سيلو و دفع مواد سيلو شده در لمس و رنگ آن صورت مي گیرد. مهم ترن موضوع بوی سيلو است كه در آن وجود اسید بوتيريك و اسید استيك (بوی سوختگی) حس مي شود. در ارزشيابي ظاهری به كيفيت تخمیر، وجود تخمیر هاي کاذب (جانبی)، تغیرات ظاهری ساختمان گیاه و حرارت بیش از حد معین پي برده مي شود.

ارزشيابي شیمیایی سیلوها:

ارزشیابی شیمیایی سیلوها شامل تعیین ماده خشک، pH، پروتئین خام، ماده آلی، خاکستر، فیبر خام و ….. می باشد که توسط روش های آزمایشگاهی تعیین می شود.

 

اثر تغذیه ای مواد سيلو شده:

اثر سيلو بر روی متابولیسم مواد در بدن، تفاوت مواد سيلو شده با مواد اولیه در آن است كه در سيلو مقداری اسيدهاي آلی و یون هيدروژن آزاد وجود دارد. يعني مواد سيلوئي اسيدي است.

اسيدهاي موجود در سيلو مشابه اسيدهايي هستند كه به وسيله ميكروارگانيسم ها در لوله گوارش تولید مي شوند. به همین جهت تغذیه يك سيلوي خوب حتی به مدت طولانی هیچ گونه اثر سوئي ندارد. يا به عبارت دیگر از لحاظ تغذیه هیچگونه تفاوتي بین علف تازه، علف خشک و مواد سيلو شده وجود ندارد. فقط باید توجه داشت كه درصد اسید بوتيريك سيلو از حد معيني تجاوز نکند.

 

اثر سيلو بر روی اشتهای حیوان:

نشخوار کنندگان انواع سيلو را با اشتهای متفاوتی مي خورند و بر روی هم مقدار ماده خشكي كه از این راه دریافت مي کنند، به مراتب کمتر از علف تر و علف خشک مي باشد. بنابراین نمی توان با سيلو، تمام احتیاجات حیوان را برآورده کرد. باید توجه داشت كه حيوان سيلوهاي تهيه شده به روش پژمرده کردن را بیش از انواع دیگر آن مي خورد. يعني مقدار ماده خشک بیشتر از این طریق دریافت مي كند. علت اينكه حيوان مقدار زيادي سيلو مصرف نمی كند، هنوز به درستی معلوم نیست. ممکن است بعضی از مواد حاصل از متابوليسم ميكروارگانيسم هاي داخل سيلو اشتهای حيوان را کم كند كه مهم ترن آنها مواد حاصل از تجزیه پروتئين ها مي باشد. از طرف دیگر كيفيت علف سيلو شده قابلیت هضم مواد سيلويي، درصد ماده خشک آن و دیگر شرایط موجود در جیره بر روی اشتهای حيوان و مقدار مصرف سيلو و نیز در بهبود و  افزایش اشتها موثر است.

هرچه تخمیر بهتر انجام شده باشد، مقدار مصرف سيلو بیشتر خواهد بود و اضافه کردن مواد کنسانتره ای و دیگر مواد غذایی، مصرف سيلو را زیاد مي کنند.

 

اثر سيلو در كيفيت تولیدات دامی:

1-اثر مصرف علوفه سيلو شده بر روی درصد چربی شیر:

درصد چربی شیر بستگی به تعادل مواد فيبري و قندی موجود در غذا دارد و در صورتی كه علوفه سيلو شده در يك جیره متعادل همراه با سایر مواد غذايي مصرف شود، مقدار چربی شیر نیز متعادل خواهد بود. يعني مي توان گفت كه سيلو اثر ویژه ای در بالا بردن مقدار چربی شیر ندارد.

 

2-سيلو و درصد پروتئين شیر:

تغییرات درصد پروتئين شیر و همچنين مواد خشك عاري از چربي آن بستگي تام با انرژي موجود در جيره غذائي دارد. يعني انرژي غذا و پروتئين شیر با يكديگر رابطه دارند. با کم شدن مقدار انرژي از مقدار پروتئين شیر کاسته مي شود و برعکس. به همین جهت تغييرات پروتيئن شیر در موقع مصرف سيلو بستگي به مقدار مواد غذائي سيلو خواهد داشت. بنا بر این بهتر است در موقع مصرف سيلو مقداری مواد كنسانتره و انرژي زا به آن اضافه شود.

مصرف سیلو در دام های مختلف:

1-گاو شيري:

سيلو يكي از غذاهاي بسیار خوب برای تغذیه گاو شيري است. ولی بسته به نوع و زمان چیدن گیاه ممکن است سيلو يكي از پر ارزش ترین غذاها و يا يك غذای کم ارزش شکم پر کن باشد.

ارزش كيفي سيلو با قابليت هضم، حد انرژي و مقدار پروتئين آن بستگي دارد. به وسيله سيلو مي توان مقدار قابل توجهي از احتياج حيوان را به انرژي، پروتئين و ديگر مواد برطرف نمود. ولي براي تعادل غذائي در جيره بايد از مواد كنسانتره و علف خشك مرغوب نيز استفاده كرد تا اثر اقتصادي سيلو بهتر مشخص شود.

 

2-تغذیه جوانه گاوها با سيلو:

در جيره جوانه گاوها مي توان به مقدار زيادي از مواد سيلو شده استفاده كرد. مثلاً در بعضي كشورها براي هر 100 كيلوگرم وزن بدن حدود 4 كيلوگرم سيلو در نظر گرفته مي شود. يعني گاوی با 700 كيلوگرم وزن، حدود 30 كيلوگرم سيلو مصرف مي كند. مصرف سيلو بر روي باروري حيوان و نيز ارزش كمي و كيفي اسپرم بدون تاثير است.

 

3-سيلو در پرواربندی:

در پرواربندی باید از سيلو حداکثر استفاده بعمل آید. به دلیل اینکه سیلوها يكي از ارزان ترين و در عين حال پر ارزش ترين غذاها براي اين منظور مي باشد. بهترین نوع سيلو براي پرواربندی سيلوي ذرت و يا سيلوي علف پروتئين دار مي باشد. در هنگام مصرف سيلوي ذرت بهتر است مقداری كنسانتره و علف خشك نیز اضافه کرد.

 

4- سيلو در تغذیه گوسفندان:

در تغذیه گوسفندان نیز مي توان به خوبی از مواد سيلو شده استفاده کرد و معمولاً تمام انواع سيلو را گوسفندان با اشتها مي خورند. ولي بهتر است در تغذیه آنها از سيلوي علف هاي جوان استفاده نمود.

در عمل ديده شده است كه گوسفندان در ابتدا با بی اشتهايي سيلو را مي خورد، ولي بعد از عادت كردن مقدار زيادي از آن را مي خورد. سيلوي كپك زده را نبايد به هيچ وجه به گوسفندان داد. چه مصرف آن تاثير سوئي در دستگاه گوارش حيوان مي گذارد. مقدار مصرف نيز بستگي به درصد ماده خشك سيلو دارد. در گوسفندان پرواري سيلوي ذرت به همراه علف خشك و كمي كنسانتره غذاي مناسبي است. در گوسفندان آبستن و شيرده نيز مصرف سيلو توصيه شده و اثرات خوبي بر روي دام دارد. ولي مقدار پروتئين خام آن بايد 20-15 درصد ماده خشك باشد. در جيره بره ها نبايد در مصرف سيلو زياده روي كرد و بايد آنها را به مرور به مصرف سيلو عادت داد. يعني از مقدار كم شروع نمود وحداكثر به يك كيلو در روز رسانيد.